Waarom het Fries Straatfestival zijn programma halveert (Bron LC)

Geplaatst op: 8 maart 2024

Het Fries Straatfestival dikt zijn programma flink in. Om een punt te maken: met de huidige financiële middelen lukt het niet meer. De kosten stegen flink, de subsidies niet.

Help! Zo kan het niet meer.

Dat is de boodschap die het Fries Straatfestival wil uitdragen. Dus gaat het programma voor de editie van dit jaar door de helft. Om een statement te maken. Noodgedwongen.

,,En om een beweging op gang te brengen”, zegt zakelijk leider Natasja Kesteloo. ,,Worden we omarmd, of niet? Past dit festival in deze vorm nog wel in deze tijd? Als we niet omarmd worden, dan is het klaar.” Wat toch doodzonde zou zijn, voor een van de oudste (sinds 1980) en grootste straatfestivals van het land. In Leeuwarden.

Wat is het punt? Geld, uiteraard. Sinds corona zijn de kosten met zo’n 21 tot 25 procent toegenomen. Maar voor de subsidies geldt dat niet. Met als gevolg: een tekort op de begroting, 275.000 euro groot, van 70.000 euro.

Geitenpaadjes en fair pay

En het was al krap. Kesteloo: ,,We hebben al jaren financiële uitdagingen. De fair practice- code, fair pay : dat willen we heel graag doen, en bij de artiesten lukt dat ook, maar niet bij ons eigen team. We hebben het tot nu toe steeds geitenpaadjes gevonden, maar zo redden we het niet. En we konden vroeger nog wel bij de marktpartijen lansgs, maar die hebben het ook hartstikke moeilijk.”

Een punt maken dus, een noodgedwongen statement. In de praktijk houdt dat in: op 25 mei geen straattheater meer op de Nieuwestad, geen podia meer op de Eewal en het Gouverneursplein. Het nieuwe, knusse festivalterrein aan het Jacobijnerkerkhof gaat er ook af, ,,en dat doet erg pijn”, zegt artistiek leider Léonie Dijkema.

Meer concreet: de boel speelt zich af op rond het Oldehoofsterkerkhof, misschien nog met een uitloop naar de Prinsentuin. Eigenlijk kan het niet, zeggen ze zelf, zo klein. Kesteloo: ,,Dat is niet meer Straatfestivalwaardig.”

Maar dit jaar komen ze ermee weg vanwege een extraatje uit het verleden: Monumental Constructions , een community project van Fransman Olivier Grossetête. Met zijn allen, publiek incluis, een gebouw neerzetten (en vervolgens weer afbreken), van karton. Dat zou eigenlijk in 2020 al, maar ja, corona. Dit project, waar de rest van het programma omheen wordt gebouwd, krijgt geld uit het gemeentelijke potje voor economische zaken.

Straatfestival als appelboom

Monumental Constructions past heel goed bij de missie die het Fries Straatfestival graag wil uitdragen, bij het DNA zelfs. Het Fries Straatfestival wil laagdrempelig zijn, gratis toegankelijk voor iedereen. Een broedplaats voor jong talent, een podium voor nieuwe ontwikkelingen in straattheater en muziek. En een manier om met kunst en cultuur in aanraking te komen.

Kesteloo ,,Engels wetenschappelijk onderzoek heeft het bewezen, hoe eerder je met kunst in aanraking komt, hoe beter dat beklijft. Dat je als kind langs zo’n straatartiest loopt, en denkt: Dat wil ik ook.” En die talentontwikkeling blijft niet beperkt tot de kunstenmakers op zich. Zeker de helft van het achtkoppige festivalteam is er binnengekomen als vrijwilliger.

,,Het is als een appelboom”, zegt Léonie Dijkema. ,,Als die lekker bloeit, kan iedereen er de vruchten van plukken. Ook economisch, ook in de horeca. Maar als zo’n boom geen mest krijgt, heb je steeds minder appels, voor steeds minder mensen.”

Dit moet geen zielig verhaal worden, zegt Kesteloo. Ze heeft alle waardering voor de medewerking van gemeente en provincie, maar die zitten ook vast in hun financiële kaders. En van de horeca, die ,,emotioneel” reageerde op de afgeslankte plannen, kwam ook niets dan warmte.

Toch zal de oplossing vanuit de overheden moeten komen. En van het publiek, dat het festival zal moeten ‘omarmen’. Dat kan ook met geld. Entree vragen is uit den boze, dat past niet bij het festival. ,,Hoe wil je dat doen, poortjes op de Nieuwestad?”

Maar vorig jaar vroeg men wel, voor het eerst, een bijdrage van het publiek. Puur vrijwillig. ‘Mansen’ heet dat, met de spreekwoordelijke pet rondgaan. Dat is ook geen structurele oplossing: ervaringen van andere festivals leren dat het 6 tot 8 jaar duurt voor zoiets bij het publiek geland is en het echt zoden aan de dijk zet. Toch leverde deze operatie vorig jaar zo’n 2200 euro op, geld dat niet naar de overhead of zoiets gaat, maar rechtstreeks naar het programma.

,,We willen door”, zegt muziekprogrammeur Titus van ‘t Veer, ,,we willen die energie in beweging zetten.” Maar dan moet er dus wel iets gebeuren, qua geld. En zo niet? Kesteloo: ,,Nee is ook een antwoord. Dan moeten we onze knopen tellen. Maar ik ben ervan overtuigd dat we absoluut een goede toevoeging zijn. We doen dit niet voor onszelf, we doen dit om te delen.”